Muyuna, 26 januari 2005
7 december 2004 was een historische dag voor Muyuna. Voor het eerst in de geschiedenis van het dorpje zijn de vuilnismannen uit Tena langs geweest om afval op te halen. Het gedenkwaardige moment zelf – het moment suprême – is onopgemerkt voorbijgegaan. De grote kist naast school die ‘s ochtends nog vol zat met vuilniszakken, bleek aan het eind van de middag ineens geleegd. Sinds die dag komen de vuilnismannen uit Tena regelmatig terug, om als feeën in een sprookje het afval geruisloos te doen verdwijnen.
Het laat zich raden wat er voor 7 december 2004 met al het afval gebeurde in Muyuna. Wat had het voor zin om het in vuilniszakken te verzamelen als je die vervolgens nergens kwijt kunt? Op zaterdag met de bus naar Tena brengen zeker? Het is een ingesleten gewoonte om het afval achteloos te laten vallen en niemand die er om maalt. Een schone leefomgeving wordt nu eenmaal niet gezien als een primaire levensbehoefte. Bovendien overwoekert de jungle de rotzooi razendsnel. Het is geen issue waar lokale politici stemmen mee kunnen winnen, dus van hen hoefde je ook niets te verwachten. Terwijl het eigenlijk zo simpel bleek te zijn.
De timmerman uit het dorp wilde wel een grote kist voor de vuilniszakken in elkaar zetten. Het hout voor de kist is door een aantal mannen in het dorp verzameld. Geen idee hoe en waar ze er aan kwamen, maar het kostte in ieder geval niets. De vrijwilligers hebben voor een paar dollar spijkers gekocht en benzine, om het hout mee beitsen. In twee zaterdagochtenden was de kist klaar. Voor alle duidelijkheid hebben we er met grote rode letters ‘basura – solo en fundas -‘ opgeschilderd; afval, alleen in zakken.
In eerste instantie was het plan dat Sonia, de eigenaresse van de Establo, de vuilniszakken regelmatig achterin de pick-up zou meenemen naar Tena. Maar Tamara had een beter idee. Waarom niet bij de gemeente vragen of de vuilnismannen konden langskomen? In Tena halen ze het vuilnis op en zover ligt Muyuna er niet vandaan. ‘Ja hoor, dat is prima’, was het antwoord van de ambtenaar van de vuilophaaldienst, ‘vanaf volgende week komen we langs’. De kist voor het vuilnis moest nog wel naar de andere kant van de rivier worden getild, omdat de vuilniswagen de brug niet over kan. Maar de vrouwelijke vrijwilligers hoefden bij de sportvelden van Riosol maar te vragen of er sterke kerels waren en het was geregeld.
Er wordt nog maar sporadisch iets in de grote afvalkist geworpen. De jarenlange gewoonte van mensen om het afval achter zich weg te gooien verander je niet zomaar. Tot nu toe zijn we zelf nog de grootste vullers geweest. Met een oude missionaristruc laten we de kinderen zwerfvuil rond het dorpsplein inzamelen: voor een volle vuilniszak krijgen ze een klein cadeautje. Tijdens de computerles heb ik nu een paar keer vanaf de cancha cubierta gezien dat de vrouwen van de schoolkeuken hun afval los in de kist gooien, een moment waar ik stil van geniet. Vandaag hebben we bij de schoolkeuken, de kleuterschool en de piepkleine winkeltjes in het dorp vuilnisbakken neergezet, in de hoop zo steeds minder zwerfvuil tegen te komen.
